Inleiding

E-learning: de moeite van het investeren waard?

Inleiding

Vele (onderwijs) instellingen over de gehele wereld investeren de laatste jaren zeer veel geld in een nieuw fenomeen: elektronisch leren, ook wel E-learning genoemd.

Het E-learning kan op verschillende manieren worden aangeboden. Sommige scholen bieden gehele studies aan via het internet. Deze zijn dan vooral gericht op diegenen die niet in staat zijn om de opleiding op de onderwijsinstelling zelf te volgen. Andere bieden delen van een cursus aan via het internet of combineren het binnenschools leren met het elektronisch leren.

Dit artikel gaat in op de vraag waarom er zoveel wordt geïnvesteerd in elektronisch leren en of deze investering ook gerechtvaardigd is. Hierbij baseer ik mij op de bevindingen uit Canadees onderzoek[1]. Hierbij werden drie cases onderzocht. Alle drie de projecten vonden plaats op Canadese universiteiten waar men zich het meeste richtte op studenten die de opleiding op afstand volgden. Je zou dit kunnen vergelijken met de Nederlandse L.O.I., maar dan via het internet.

Waarom investeren in elektronisch leren?

Het elektronisch leren biedt verschillende voordelen ten opzichte van reguliere leermethoden. De belangrijkste voordelen zijn het kunnen bereiken van nieuwe markten, de economische voordelen, internationale partnerschappen, tijdbesparing, educatieve voordelen.

Nieuwe markten

Met het elektronisch leren is het mogelijk voor een school om nieuwe markten te bereiken, zowel nationaal als internationaal, die men met reguliere lesvormen moeilijker had kunnen bereiken.

Studenten die het onderzoeksprogramma volgden gaven aan dat het elektronisch leren een stuk flexibeler was. De meeste onder hen waren ook niet is staat waren geweest de cursus te volgen op een school.

Naast de mogelijkheid om studenten over de gehele wereld te bereiken, kunnen er ook volledige opleidingen online worden gegeven. Op dit moment zijn er nog maar enkele instellingen die hun opleidingen ook volledig online aanbieden. Dat heeft te maken met het feit dat het ontwikkelen van een volledig HBO/WO programma verschillende jaren in beslag neemt. Dat terwijl het internet nog maar 6 jaar bestaat. De onderzoeksresultaten duiden  desondanks aan dat er een toenemende behoefte zal bestaan aan zulke programma’s.

Met de groei van onze westerse “kennis maatschappij”, komt de behoefte aan levenslang leren. Tegenwoordig is het moeilijk om enkele jaren te stoppen met werken om aan een voltijd opleiding deel te nemen. Het elektronisch leren biedt dan de mogelijkheid werken en leren te combineren. Deeltijd studenten op de STOAS Aph, ’s Hertogenbosch[2] geven aan dat zij om deze reden ervoor hebben gekozen een deeltijd opleiding te volgen. Ook gaven zij aan een sterke behoefte te hebben aan de mogelijkheid om een cursus online te volgen. Dit zou zeer veel tijdbesparing opleveren doordat zij niet meer hoeven te reizen.

Economische voordelen

Het is gebleken dat de kosten van een elektronisch programma nagenoeg gelijk zijn aan de kosten van een regulier programma.

Wanneer een elektronisch programma wordt ontwikkeld dient er goede kosten analyse te worden gemaakt. Er is een wezenlijk verschil tussen de kosten structuur van een regulier programma tegenover dat van een online programma. Zelfs wanneer je dat vergelijkt met een deeltijdopleiding.[3]

Internationale partnerschappen

Met de mogelijkheid om wereldwijde markten te bereiken komen de kansen op internationale partnerschappen.

Deze partnerschappen geven ook toegang tot internationale experts en studenten. Zo zouden studenten in Dronten via een elektronisch leerprogramma les kunnen krijgen in plantenfysiolgie van Kees van Drunen. Dit scheelt dan ook enorm in de kosten.

Samenwerkend leren speelt een grote rol in de onderzochte leerprogramma’s. Van de studenten die het programma volgden was 75% enthousiast over de (internationale) samenwerking.

Tijdbesparing

Een ander voordeel van het elektronisch leren is dat cursussen snel kunnen worden ontwikkeld en verbeterd. Het is zelfs mogelijk het materiaal aan te passen als de cursus al is begonnen.

 Hoe snel een cursus kan worden ontwikkeld en aangepast hangt af van de volgende factoren:

• de aanwezige elektronische infrastructuur

• keuze van software

• de geschiktheid om een bepaalde cursus online aan te bieden

Wanneer een onderwijsinstelling al een complete elektronische infrastructuur heeft zal de cursus sneller aangeboden kunnen worden. Wanneer deze niet aanwezig zal die moeten worden ontwikkeld of men kan gebruik maken van de infrastructuur van een andere onderwijsinstelling.

Ook de keuze van de software kan de snelheid beïnvloeden waarmee een cursus kan worden ontwikkeld. Wanneer de studenten niet bekend zijn met het gekozen programma, zal er eerst les moeten worden gegeven in het gebruik hiervan.

Ten slotte, enkel een gewoon dictaat digitaliseren en deze online aanbieden zal niet voor een effectieve cursus zorgen. Een van de docenten uit het project vond dat de studenten het meeste leerden van de discussie groepen en het uitwisselen van documenten. Deze componenten zouden niet aanwezig zijn wanneer je simpelweg een dictaat op het internet plaatst. Studenten hielpen elkaar nu veel meer in het leerproces.

Educatieve voordelen

Een belangrijk voordeel van elektronisch leren is vooral dat de leerlingen niet alleen de lesinhoud leren. Doordat er vooral gecommuniceerd wordt door schrift worden de schrijf vaardigheden van de studenten sterk verbeterd.

Volgens de studenten die meededen aan het project zijn zij ook beter geworden in de omgang met de computer en het plannen van hun activiteiten.

Het feit dat de studenten redelijk anoniem blijven heeft ook zijn voordelen. Het kan leiden tot een beter deelname van alle studenten, ook de “verlegen” studenten.

Doordat de docent de leerlingen niet kan zien zal zij hen allemaal op een gelijke manier behandelen. Dit is in een reguliere situatie helaas niet altijd het geval.

In vergelijking met afstand cursussen die nog op de gedrukte manier worden gegeven biedt het elektronisch leren een zeer groot voordeel. Het is nu mogelijk om online te discussiëren met medestudenten en leraren.

 

2. De nadelen

Naast voordelen zijn er ook verschillende mogelijke nadelen.

Financiering

Bij het starten van een online cursus blijken de kosten vrij hoog te liggen. Deze worden overigens terug verdient wanneer de cursus enige tijd draait.

Beschikbare tijd

Het lesgeven en leren in de elektronische variant blijkt veel tijd te kosten. Dit heeft voornamelijk te maken met de hoeveelheid die moet worden gelezen en geschreven.

Terwijl de docent zijn leerlingen voorheen maar eens in de week zag, zal hij nu dag en nacht beschikbaar zijn. Wanneer studenten vragen e mailen verwachten zij vaak direct antwoord hierop. De docent heeft hier niet altijd tijd voor.

Het is gebleken dat vooral de dicussieforums zeer tijdrovend kunnen zijn. Daartoe moet men deze groepen zo klein mogelijk houden wat zorgt voor een overzichtelijk geheel.

Wanneer de studenten de gespendeerde tijd vergelijken met de sbu die moeten worden besteedt bij een reguliere lesvorm, zitten zij ongeveer op hetzelfde aantal.

Bereidheid van de studenten

Het succes van een elektronische cursus hangt samen met de bereidheid van de studenten mee te werken aan deze nieuwe manier van studeren.

Ten eerste moeten zij beschikken over de nodige technologie en kennis deze te gebruiken.

Wat bovendien ook erg belangrijk is, is dat de leerlingen zelfstandig moeten kunnen leren.

Ook heb je als online student te maken met regelmatige technische problemen.

Conclusie

Met elektronisch leren kun je nieuwe markten bereiken die met een reguliere lesmethode niet bereikt had kunnen worden.

Elektronisch leren blijkt vooral geschikt voor “levenslange studenten”. In de moderne maatschappij blijkt het nodig regelmatig je kennis aan te vullen. Online cursussen zijn hier bijzonder voor geschikt.

De flexibiliteit van het elektronisch leren is vooral aantrekkelijk voor volwassenen die werk, familie en studie willen combineren.

Met de globalisering van de wereld blijken mensen het erg te waarderen dat men nu makkelijk internationale cursussen kan volgen en men samen met mensen uit andere culturen kan leren.

Kleine onderwijsinstellingen kunnen met elo meer mensen bereiken. Dat soms van cruciaal belang kan zijn voor het voortbestaan van de opleiding.

Het starten van een elektronische cursus is tijdrovend, duur en vereist een juiste instelling van zowel student als docent.

Niet alle opleidingen of delen van opleidingen kunnen online worden aangeboden. Jonge studenten zonder goede studiemethoden en zonder zelfdiscipline en het vermogen zelfstandig te werken zullen zeer veel moeite hebben met ELO. Leerlingen van het VMBO behoren overduidelijk tot deze groep. Volgens het onderzoek zou het aanbieden van online lessen voor hen dus niet geschikt zijn.